معرفی کتاب علم ایمان و جامعه
علم ایمان و جامعه، اثر برجسته فیلسوف و دانشمند شهیر، مایکل پولانی، که با ترجمه روان حسن تیموری توسط نشر شبخیز در سال 1399 منتشر شده است، اثری است عمیق و تأثیرگذار که به بررسی ارتباط ناگسستنی میان ایمان، علم و ساختارهای اجتماعی میپردازد. پولانی در این کتاب، با تکیه بر دانش گسترده خود در رشتههای مختلف علمی و فلسفی، کوشیده است تا تصویری نو از جایگاه انسان در دنیای مدرن ارائه دهد؛ جهانی که در آن، رویکردهای صرفاً علمی و پوزیتیویستی، قادر به پاسخگویی به تمام ابعاد وجودی انسان و جامعه نیستند.
این کتاب، خواننده را به سفری فکری دعوت میکند تا ماهیت دانش، نقش باورها و ضرورت ایمان در شکلگیری جوامع سالم و پویا را بازشناسد. علم ایمان و جامعه صرفاً یک اثر آکادمیک نیست، بلکه دعوتی است به اندیشیدن در مورد مبانی فرهنگی و اخلاقی که تمدن ما بر آنها بنا شده است.
درباره نویسنده این کتاب
مایکل پولانی (1891-1976) یکی از برجستهترین اندیشمندان قرن بیستم بود که در رشتههای مختلفی چون شیمی فیزیک، اقتصاد و فلسفه قلم زد. او که در ابتدا در زمینه شیمی فیزیک فعالیت داشت و به اکتشافات مهمی نیز دست یافت، بعدها به سمت فلسفه علم و انسانشناسی هدایت شد. پولانی به دلیل نظریات نوآورانهاش در باب شناخت، معرفت شخصی (Personal Knowledge) و نقد رویکرد صرفاً عینیگرایانه در علم، شهرت جهانی دارد.
پولانی بر این باور بود که دانش علمی صرفاً مجموعهای از حقایق عینی و قابل اثبات نیست، بلکه همواره حاوی عنصری از باور شخصی و تعهد است. او در آثار متأخر خود، به ویژه در کتابهای Personal Knowledge و The Tacit Dimension، به بسط این ایدهها پرداخت و تأثیر عمیقی بر فلسفه علم، جامعهشناسی و نظریههای فرهنگی گذاشت. علم ایمان و جامعه یکی از مهمترین نتایج این تحول فکری اوست که ارتباط میان علم، ایمان و جامعه را به شیوهای بیسابقه مورد واکاوی قرار میدهد.
چرا باید کتاب علم ایمان و جامعه را بخوانیم؟
خواندن کتاب علم ایمان و جامعه برای هر کسی که دغدغه فهم عمیقتر نسبت به ارتباط میان علم، باورها و ساختارهای اجتماعی را دارد، ضروری است. این کتاب دلایل قانعکنندهای ارائه میدهد که چرا:
- علم به تنهایی کافی نیست: پولانی نشان میدهد که چگونه رویکردهای صرفاً علمی، قادر به پاسخگویی به پرسشهای وجودی و اخلاقی انسان نیستند و چگونه ایمان، نقش حیاتی در تکمیل فهم ما ایفا میکند.
- ایمان، عنصری ضروری در جامعه است: او استدلال میکند که باورهای مشترک و نظامهای ایمانی، ستون فقرات هر جامعهای را تشکیل میدهند و بدون آنها، همکاری و همبستگی اجتماعی معنای خود را از دست میدهد.
- تفکر انتقادی را تقویت میکند: این کتاب شما را به چالش میکشد تا مفروضات خود را درباره علم، حقیقت و نقش ایمان در زندگی فردی و جمعی بازنگری کنید.
- برای مواجهه با چالشهای عصر مدرن مفید است: در عصری که تضاد میان دیدگاههای علمی و ارزشهای ایمانی گاه به بحران منجر میشود، علم ایمان و جامعه چارچوبی برای درک و حل این تنشها ارائه میدهد.
- اهمیت دانش ضمنی را آشکار میسازد: پولانی یکی از پیشگامان مفهوم دانش ضمنی (tacit knowledge) است و در این کتاب نیز به نقش آن در شکلگیری باورها و درک ما از جهان اشاره میکند.
مایکل پولانی با قلمی شیوا و استدلالی قوی، خواننده را به این نتیجه میرساند که علم، ایمان و جامعه، سه پایه جداییناپذیر از تجربه انسانی هستند و فهم عمیق این پیوند، کلید دستیابی به درکی جامعتر از هستی و جایگاه خود در آن است. این کتاب، دریچهای نو به سوی تأملات فلسفی و اجتماعی میگشاید و خواننده را با خود به سوی سطوح عمیقتری از اندیشه هدایت میکند.