دانشنامه فرهنگ مردم ایران (جلد 2)(رحلی)

معرفی کتاب دانشنامه فرهنگ مردم ایران (جلد 2)(رحلی)

دانشنامه فرهنگ مردم ایران (جلد 2)، اثری گرانقدر از کاظم موسوی بجنوردی و منتشر شده توسط دایره المعارف بزرگ اسلامی در سال 1404، گنجینه‌ای بی‌بدیل از گستره وسیع و شگفت‌انگیز فرهنگ عامه ایرانی است. این مجموعه عظیم، سفری ژرف به اعماق باورها، سنت‌ها، آیین‌ها، آداب و رسوم، زبان، ادبیات شفاهی، هنر و دانش بومی مردمان ایران زمین را به تصویر می‌کشد. جلد دوم این دانشنامه، با تکیه بر تحقیقات میدانی دقیق و گردآوری مستند، لایه‌هایی جدید از فهم ما را نسبت به میراث فرهنگی غنی این سرزمین می‌گشاید و دریچه‌ای نو به سوی شناخت هویت ملی و اجتماعی ایرانیان می‌گشاید.

در دنیای امروز که سرعت تحولات فرهنگی شگرف است، بازشناسی و مستندسازی میراث فرهنگی ناملموس، امری حیاتی است. دانشنامه فرهنگ مردم ایران با هدف حفظ و انتقال این میراث گرانبها به نسل‌های آینده، مجموعه‌ای جامع و استنادپذیر را فراهم آورده است. این اثر، نه تنها برای پژوهشگران و دانشجویان علوم اجتماعی، مردم‌شناسی، تاریخ و فرهنگ، بلکه برای هر ایرانی که دل در گرو شناخت ریشه‌های فرهنگی و هویتی خود دارد، منبعی ارزشمند و الهام‌بخش خواهد بود.

درباره کتاب دانشنامه فرهنگ مردم ایران (جلد 2)(رحلی)

دانشنامه فرهنگ مردم ایران (جلد 2)، در قطع رحلی به چاپ رسیده و حجمی قابل توجه دارد که نشان‌دهنده عمق و گستردگی مطالب آن است. این کتاب، ادامه‌دهنده راهی است که جلد اول این مجموعه عظیم آغاز کرده بود. در این جلد، با تمرکز بر جنبه‌های مختلف فرهنگ عامه، موضوعاتی چون باورهای عامیانه، قصه‌ها و افسانه‌های شفاهی، مثل‌ها و تعبیرهای عامیانه، موسیقی و رقص‌های محلی، صنایع دستی و هنرهای بومی، آشپزی سنتی، بازی‌ها و سرگرمی‌های مردمی، آداب و رسوم مربوط به چرخه زندگی (تولد، ازدواج، مرگ) و همچنین اعتقادات پزشکی و درمانی سنتی به تفصیل مورد بررسی قرار گرفته‌اند. هر موضوع، با دقت علمی و زبانی شیوا و قابل فهم، برای مخاطب عام و خاص ارائه شده است.

دایره المعارف بزرگ اسلامی به عنوان ناشر این اثر، گواه تعهد عمیق خود به اعتلای فرهنگ و دانش ایران است. انتشار چنین دانشنامه‌هایی، نشان از اهمیت بالای پاسداشت و ترویج فرهنگ بومی دارد. جلد دوم، با افزودن بخش‌ها و موضوعات جدید، دامنه تحقیقات را گسترش داده و تصویر کامل‌تری از تنوع و غنای فرهنگ مردم ایران به دست می‌دهد. فرمت رحلی کتاب، امکان ارائه تصاویر، نقشه‌ها و نمودارهای مرتبط با موضوعات را به بهترین شکل فراهم کرده و درک مفاهیم را برای خواننده تسهیل می‌بخشد.

خلاصه کتاب دانشنامه فرهنگ مردم ایران (جلد 2)(رحلی)

دانشنامه فرهنگ مردم ایران (جلد 2)، مجموعه مقالات و مدخل‌هایی است که هر کدام به صورت مستقل به یکی از عناصر فرهنگ عامه ایران می‌پردازند. به جای یک داستان خطی، این کتاب یک مجموعه جامع و سازمان‌یافته از اطلاعات کلیدی در مورد فرهنگ شفاهی و زیست مردمان ایران است. نویسندگان و پژوهشگران این اثر، با طیف وسیعی از موضوعات روبرو شده‌اند، از جمله:

• باورها و خرافات: بررسی اعتقادات مردم در مورد چشم زخم، جن، روح، فال و پیشگویی.
• ادبیات شفاهی: گردآوری و تحلیل قصه‌ها، افسانه‌ها، اسطوره‌ها، لطیفه‌ها و متل‌های محلی.
• زبان و گویش‌ها: مطالعه ضرب‌المثل‌ها، چیستان‌ها، اشعار عامیانه و واژگان بومی.
• هنر و صنایع دستی: معرفی نقاشی قهوه‌خانه‌ای، مینیاتور، فرش‌بافی، گلیم‌بافی، سفالگری، خاتم‌کاری و سایر هنرهای سنتی.
• موسیقی و نمایش: بررسی ردیف‌های موسیقی سنتی، سازهای بومی، آیین‌های نمایشی و تعزیه.
• مراسم و جشن‌ها: شرح آداب و رسوم نوروز، یلدا، چهارشنبه‌سوری، ماه رمضان، عید قربان و سایر مناسبت‌ها.
• علوم و فنون بومی: معرفی طب سنتی، گیاهان دارویی، نجوم عامیانه، کشاورزی سنتی و روش‌های ساخت ابزار.
• بازی‌ها و سرگرمی‌ها: توصیف بازی‌های کودکانه، بازی‌های بزرگسالان و تفریحات عمومی.

هر مدخل، با زبانی علمی و در عین حال دلنشین، به تشریح موضوع پرداخته و نمونه‌های عینی از مناطق مختلف ایران را ارائه می‌دهد. این رویکرد، باعث می‌شود تا خواننده درکی عمیق و چندوجهی از فرهنگ عامه ایران پیدا کند.

چرا باید کتاب دانشنامه فرهنگ مردم ایران (جلد 2)(رحلی) را بخوانیم

خواندن دانشنامه فرهنگ مردم ایران (جلد 2)، تجربه‌ای منحصر به فرد و ارزشمند است که دلایل متعددی برای آن وجود دارد:

• شناخت عمیق ریشه‌های فرهنگی: این کتاب به ما کمک می‌کند تا با درک بهتر آداب، رسوم، باورها و ارزش‌های گذشتگان، هویت فرهنگی خود را بهتر بشناسیم و آن را پاس بداریم.
• حفظ و انتقال میراث ناملموس: در دنیای کنونی، بسیاری از عناصر فرهنگ عامه در معرض فراموشی قرار دارند. این دانشنامه با مستندسازی دقیق، نقش مهمی در حفظ این میراث برای نسل‌های آینده ایفا می‌کند.
• تنوع و گوناگونی فرهنگی ایران: ایران کشوری با فرهنگی بسیار غنی و متنوع است. این کتاب، جلوه‌های گوناگون این تنوع را از نقاط مختلف کشور به نمایش می‌گذارد و درک ما را از این گستردگی افزایش می‌دهد.
• منبعی جامع برای پژوهشگران: دانشجویان و پژوهشگران رشته‌های مختلف علمی، از مردم‌شناسی و جامعه‌شناسی گرفته تا تاریخ و زبان‌شناسی، می‌توانند از اطلاعات دست اول و مستند این دانشنامه بهره‌مند شوند.
• افزایش درک فرهنگی و اجتماعی: آشنایی با شیوه‌های زندگی، جهان‌بینی و خلاقیت‌های مردمان ایران در طول تاریخ، به ما کمک می‌کند تا جامعه و فرهنگ خود را بهتر درک کنیم.
• زبان شیرین و دلنشین: با وجود رویکرد علمی، نویسندگان تلاش کرده‌اند تا مطالب را با زبانی شیوا و قابل فهم ارائه دهند تا برای عموم علاقه‌مندان نیز جذاب و خواندنی باشد.
• قدردانی از خلاقیت نیاکان: این اثر، گواهی بر هوشمندی، خلاقیت و سازگاری نیاکان ما با محیط پیرامونشان است و ما را نسبت به میراثی که از ایشان به ما رسیده، قدردان‌تر می‌سازد.

دانشنامه فرهنگ مردم ایران، فراتر از یک کتاب، یک پروژه ملی برای شناخت و پاسداشت هویت ایرانی است و مطالعه آن، گامی مهم در این راستا محسوب می‌شود.

درباره نویسنده کتاب دانشنامه فرهنگ مردم ایران (جلد 2)(رحلی)

کاظم موسوی بجنوردی، چهره‌ای نام‌آشنا در عرصه فرهنگ و دانش ایران است. او با سال‌ها تلاش و تحقیق در زمینه‌های گوناگون، به ویژه در حوزه ایران‌شناسی و فرهنگ عامه، خدمات شایانی به اعتلای فرهنگ این مرز و بوم نموده است. دانش و تخصص عمیق ایشان در مردم‌شناسی، تاریخ و علوم اجتماعی، باعث شده تا مجموعه‌هایی نظیر دانشنامه فرهنگ مردم ایران، به بهترین شکل به ثمر بنشیند.

فعالیت‌های پژوهشی و علمی موسوی بجنوردی، همواره بر پایبندی به اصول علمی، دقت نظر و جامعیت استوار بوده است. او در گردآوری و تدوین این دانشنامه، با بهره‌گیری از تیم‌های پژوهشی مجرب و تحقیقات میدانی گسترده، توانسته است تصویری واقعی و مستند از گستره فرهنگ مردم ایران ارائه دهد. انتخاب ایشان به عنوان سردبیر و یا یکی از ارکان اصلی پروژه‌های فرهنگی بزرگ، نشان از اعتبار و جایگاه علمی ایشان در میان جامعه علمی و فرهنگی کشور دارد.

دایره المعارف بزرگ اسلامی نیز به عنوان ناشر، با انتخاب نویسندگانی چون موسوی بجنوردی، تضمین‌کننده کیفیت و اعتبار علمی آثار خود است. این همکاری، نویدبخش آثاری وزین و ماندگار در حوزه فرهنگ و تاریخ ایران است.

نگاه کلی به کتاب

دانشنامه فرهنگ مردم ایران (جلد 2)، اثری جامع، مستند و علمی است که به شکلی موضوعی و تحلیلی به بررسی عناصر گوناگون فرهنگ عامه ایران می‌پردازد. قطع رحلی کتاب، امکان ارائه محتوای بصری غنی را فراهم آورده و در کنار متون تحلیلی، جذابیتی دوچندان به آن می‌بخشد. این جلد، مکمل جلد اول بوده و دامنه موضوعات را گسترش می‌دهد.

ساختار کتاب به گونه‌ای است که هر بخش به طور مستقل به یکی از جنبه‌های فرهنگ عامه اختصاص دارد. این رویکرد، خواننده را قادر می‌سازد تا با توجه به علاقه خود، به موضوعات خاصی رجوع کند. همچنین، زبان نگارش، تعادلی میان دقت علمی و روانی برقرار کرده است تا هم برای متخصصان و هم برای علاقه‌مندان عام، قابل فهم و جذاب باشد.

ارزش محتوایی این دانشنامه، در گردآوری و دسته‌بندی اطلاعات پراکنده فرهنگی است که پیش از این ممکن بود در قالب‌های مختلف و یا به صورت شفاهی وجود داشته باشد. این امر، دانشنامه را به یک مرجع کلیدی برای پژوهشگران و علاقه‌مندان به فرهنگ ایران تبدیل می‌کند.

نتیجه گیری

دانشنامه فرهنگ مردم ایران (جلد 2)، اثری است که ارزش آن در حفظ، معرفی و تبیین میراث غنی و چندوجهی فرهنگ عامه ایران نهفته است. این دانشنامه، نه تنها یک منبع علمی ارزشمند برای پژوهشگران، بلکه گنجینه‌ای فرهنگی برای هر ایرانی است که مشتاق شناخت ریشه‌های هویتی خود است. با قلم توانای کاظم موسوی بجنوردی و پشتوانه علمی دایره المعارف بزرگ اسلامی، این جلد دوم، دریچه‌ای نو به سوی فهم عمیق‌تر باورها، سنت‌ها، هنرها و دانش بومی مردمان ایران می‌گشاید.

در دنیایی که فرهنگ‌ها به سرعت در حال تغییر و تحول هستند، این گونه مجموعه‌ها، نقشی حیاتی در انتقال میراث فرهنگی به نسل‌های آینده و تقویت حس هویت ملی ایفا می‌کنند. دانشنامه فرهنگ مردم ایران، سندی است از تلاش بی‌وقفه برای ثبت و ضبط بخش‌هایی از تاریخ زنده ملت ایران.