بوم شناخت واژگان گیلکی

معرفی کتاب بوم شناخت واژگان گیلکی

در دنیای پرشتاب امروز، حفظ و احیای زبان‌های بومی و گویش‌های محلی، بیش از هر زمان دیگری اهمیت یافته است. زبان گیلکی، با غنای فرهنگی و تاریخی خود، بخشی جدایی‌ناپذیر از هویت شمال ایران است. کتاب بوم شناخت واژگان گیلکی اثر ارزشمند عباس پریش روی، که توسط انتشارات صدای معاصر در سال ۱۴۰۳ منتشر شده است، گامی نو در جهت معرفی، آموزش و پاسداشت این گویش زیبا و کهن برمی‌دارد.

این اثر، نه تنها یک فرهنگ لغت ساده نیست، بلکه دریچه‌ای است به سوی دنیای رنگارنگ واژگان، اصطلاحات، ضرب‌المثل‌ها و باورهای مردمان گیلک‌زبان. با خواندن این کتاب، گویی در سفری اکتشافی به قلب فرهنگ گیلان قدم می‌گذاریم و با گنجینه‌ای از کلمات آشنا می‌شویم که هر کدام داستانی در دل دارند.

درباره کتاب بوم شناخت واژگان گیلکی

بوم شناخت واژگان گیلکی، مجموعه‌ای جامع و دقیق از واژگان زبان گیلکی است که به شیوه‌ای نوین و کاربردی گردآوری و دسته‌بندی شده است. این کتاب با هدف تسهیل یادگیری و درک عمیق‌تر این گویش برای نسل‌های کنونی و آینده تدوین شده است. عباس پریش روی، با سال‌ها تحقیق و پژوهش میدانی، توانسته است تصویری روشن و کامل از گستره واژگان گیلکی ارائه دهد.

این اثر فراتر از یک فرهنگ لغت سنتی عمل می‌کند؛ چرا که به ریشه‌یابی برخی واژگان، کاربرد آن‌ها در بافت‌های مختلف اجتماعی، تاریخی و فرهنگی می‌پردازد. همچنین، در مواردی به تفاوت‌های گویشی در مناطق مختلف استان گیلان اشاره شده است که بر ارزش و جامعیت کتاب می‌افزاید.

ویژگی‌های برجسته کتاب:

• جامعیت: پوشش گسترده‌ای از واژگان روزمره، اصطلاحات خاص، ضرب‌المثل‌ها و واژگان مرتبط با طبیعت، کشاورزی، هنر و آیین‌های گیلکی.
• دقت علمی: گردآوری و ارائه‌ی اطلاعات با تکیه بر پژوهش‌های میدانی و منابع معتبر.
• دسته‌بندی نوآورانه: سازماندهی واژگان به شیوه‌ای که یادگیری را تسهیل کند، شاید بر اساس موضوع، کاربرد یا ریشه.
• توضیحات کاربردی: ارائه مثال‌هایی از کاربرد واژگان در جملات و متون گیلکی.
• جنبه‌های فرهنگی: ارتباط دادن واژگان با باورها، سنت‌ها و سبک زندگی مردم گیلان.

خلاصه کتاب بوم شناخت واژگان گیلکی

بوم شناخت واژگان گیلکی، سفری است به دنیای پر رمز و راز زبان مادری برای گیلک‌زبانان و پنجره‌ای نو به سوی فرهنگ غنی گیلان برای فارسی‌زبانان و علاقه‌مندان به زبان‌شناسی. این کتاب با گردآوری گستره وسیعی از واژگان گیلکی، نه تنها به ارائه معانی آن‌ها بسنده نمی‌کند، بلکه تلاش دارد تا روح و جان این زبان را در قالب کلمات به خواننده منتقل کند.

کتاب با مقدمه‌ای عالمانه آغاز می‌شود که به جایگاه زبان گیلکی در میان زبان‌های ایرانی، تاریخچه تقریبی آن و اهمیت حفظ آن می‌پردازد. سپس، نویسنده با رویکردی نظام‌مند، واژگان را در دسته‌های مختلفی ارائه می‌دهد. این دسته‌بندی می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• واژگان مرتبط با طبیعت: نام گیاهان، جانوران، رودخانه‌ها، کوه‌ها و پدیده‌های جوی که بخش قابل توجهی از دایره واژگان گیلکی را تشکیل می‌دهند.
• واژگان زندگی روزمره: ابزارها، خوراکی‌ها، پوشاک، نام اعضای خانواده و کلمات مرتبط با خانه‌داری و معاشرت.
• اصطلاحات و ضرب‌المثل‌ها: عباراتی که روح حکمت، طنز و تجربیات نسلی را در خود نهفته دارند و اغلب دارای معانی عمیق‌تری فراتر از کلمات تشکیل‌دهنده خود هستند.
• واژگان مرتبط با مشاغل و حرفه‌ها: کلماتی که به کشاورزی (شالیکاری، باغداری)، ماهیگیری، صنایع دستی و دیگر فعالیت‌های اقتصادی مردم گیلان اشاره دارند.
• واژگان مربوط به آیین‌ها و جشن‌ها: کلماتی که در مراسم سنتی، اعیاد، نوروز، و عزاداری‌ها به کار می‌روند.

در هر بخش، نویسنده با دقت، تلفظ صحیح واژگان را نیز ذکر کرده و در صورت لزوم، ریشه شناسی یا اشاره‌ای به دیگر گویش‌ها و زبان‌های هم‌خانواده نیز ارائه می‌دهد. هدف اصلی، ایجاد یک بوم یا نقشه جامع از واژگان گیلکی است که بتواند به عنوان یک منبع آموزشی و مرجع برای پژوهشگران، دانشجویان، نویسندگان و عموم علاقه‌مندان مورد استفاده قرار گیرد.

چرا باید کتاب بوم شناخت واژگان گیلکی را بخوانیم

کتاب بوم شناخت واژگان گیلکی، بیش از آنکه یک کتاب صرفاً آموزشی باشد، گنجینه‌ای از هویت و فرهنگ سرزمین گیلان است. دلایل متعددی برای خواندن این اثر ارزشمند وجود دارد:

• حفظ و احیای میراث فرهنگی: زبان، مهم‌ترین حامل فرهنگ است. با یادگیری و استفاده از واژگان گیلکی، به حفظ این میراث گران‌بها برای نسل‌های آینده کمک می‌کنیم.
• درک عمیق‌تر فرهنگ گیلان: واژگان گیلکی، بازتاب‌دهنده سبک زندگی، باورها، تاریخ، طبیعت و روابط اجتماعی مردم این منطقه هستند. آشنایی با این واژگان، دریچه‌ای است به سوی درک عمیق‌تر فرهنگ غنی گیلان.
• تقویت هویت فردی و جمعی: برای گیلک‌زبانان، بازگشت به ریشه‌ها و زبان مادری، تقویت‌کننده هویت فردی و حس تعلق به جامعه است.
• ابزاری برای پژوهش و نویسندگی: این کتاب، یک منبع بی‌بدیل برای پژوهشگران زبان‌شناسی، تاریخ، مردم‌شناسی و همچنین نویسندگان و شاعرانی است که قصد دارند از عناصر اصیل گیلکی در آثار خود بهره ببرند.
• آشنایی با تنوع زبانی ایران: آشنایی با زبان گیلکی، به درک بهتر تنوع زبانی و فرهنگی در کشورمان کمک می‌کند و بستری برای احترام و همزیستی بهتر فراهم می‌آورد.
• ارزش آموزشی: برای کسانی که به یادگیری زبان گیلکی علاقه‌مندند، این کتاب یک راهنمای جامع و کاربردی است که یادگیری را لذت‌بخش و نظام‌مند می‌سازد.
• کشف زیبایی‌های زبانی: بسیاری از واژگان گیلکی دارای زیبایی‌های آوایی، معنایی و تصویری خاصی هستند که آشنایی با آن‌ها، تجربه‌ای دلنشین و غنی‌کننده است.

بوم شناخت واژگان گیلکی، کتابی است برای همه کسانی که به زبان، فرهنگ، تاریخ و هویت خود عشق می‌ورزند و می‌خواهند بخشی از این گنجینه را بشناسند و به نسل‌های بعد منتقل کنند.

درباره نویسنده کتاب بوم شناخت واژگان گیلکی

عباس پریش روی، نویسنده و پژوهشگر برجسته، با تخصص و علاقه عمیق خود به زبان و فرهنگ گیلکی، اثر کم‌نظیر بوم شناخت واژگان گیلکی را به جامعه تقدیم کرده است. ایشان سال‌ها در مناطق مختلف گیلان به تحقیق میدانی پرداخته و با زحمت فراوان، واژگان، اصطلاحات، ضرب‌المثل‌ها و باورهای مردمان این دیار را جمع‌آوری و مستند کرده‌اند.

سابقه پژوهشی و تسلط نویسنده بر ظرایف زبان گیلکی، باعث شده است که این اثر نه تنها یک گردآوری صرف، بلکه تحلیلی جامع و نگاهی عمیق به ریشه‌ها و کاربردهای واژگان باشد. تلاش بی‌وقفه ایشان در حفظ و معرفی این میراث زبانی، شایسته تقدیر و ستایش فراوان است.

نویسنده با رویکردی علمی و در عین حال دلسوزانه، کوشیده است تا دانش خود را در اختیار علاقه‌مندان قرار دهد و گامی اساسی در جهت پاسداشت زبان گیلکی بردارد.

نگاه کلی به کتاب

بوم شناخت واژگان گیلکی، کتابی است که در نگاه اول، یک فرهنگ لغت جامع به نظر می‌رسد، اما در عمق، خودآگاهی فرهنگی و هویت‌بخشی به نسل‌ها را در پی دارد. این اثر، حاصل سال‌ها عشق، دقت و پژوهش در گیلان است و به قلم توانای عباس پریش روی، رنگ واقعیت به خود گرفته است.

کتاب با ساختاری منظم و حرفه‌ای، واژگان گیلکی را از جنبه‌های مختلف بررسی می‌کند. این رویکرد چندوجهی، باعث می‌شود تا خواننده نه تنها معنای یک کلمه را بیاموزد، بلکه با تاریخچه، ریشه، کاربرد در زندگی روزمره، ارتباط با طبیعت، اصطلاحات خاص و حتی موسیقی و ادبیات شفاهی گیلان نیز آشنا شود.

جدول مقایسه‌ای واژگان (نمونه فرضی):

وجود چنین مثال‌هایی در کتاب، درک مفاهیم را برای خواننده تسهیل می‌کند. اهمیت این کتاب در عصر حاضر که زبان‌های بومی در معرض خطر فراموشی هستند، دوچندان می‌شود. بوم شناخت واژگان گیلکی، بیش از یک مرجع، یک بوم است؛ یعنی نقشه جامع و کامل از گستره واژگانی این زبان غنی.

انتشارات صدای معاصر نیز با انتشار این اثر در سال ۱۴۰۳، گامی مهم در جهت حمایت از فرهنگ و زبان‌های بومی برداشته است.

نتیجه گیری

بوم شناخت واژگان گیلکی، اثری است که در تلاقی علم، فرهنگ و عشق به سرزمین شکل گرفته است. عباس پریش روی با تیزبینی و پشتکار فراوان، گنجینه‌ای از زبان گیلکی را در قالب این کتاب ارائه کرده که نه تنها برای گیلک‌زبانان، بلکه برای تمامی علاقه‌مندان به زبان‌شناسی، فرهنگ ایران و میراث معنوی کشور، بسیار ارزشمند و کاربردی است.

این کتاب، فراتر از یک فرهنگ لغت، راهنمایی است برای شناخت عمیق‌تر فرهنگ، تاریخ و سبک زندگی مردم گیلان. با مطالعه بوم شناخت واژگان گیلکی، می‌توانیم به ریشه‌های فرهنگی خود عمیق‌تر بنگریم، ارتباطمان را با گذشته تقویت کنیم و نقش خود را در حفظ و انتقال این میراث گران‌بها ایفا نماییم.

انتشارات صدای معاصر با انتشار این کتاب در سال ۱۴۰۳، سهم خود را در اعتلای فرهنگ و زبان فارسی و گویش‌های کهن ایرانی ادا کرده است. خواندن این کتاب، سرمایه‌گذاری بر روی هویت و فرهنگ است؛ سرمایه‌ای که هرگز ارزش خود را از دست نخواهد داد.